Một số khái niệm liên quan đến dịch thuật
Dịch thuật là gì?
Hiểu một cách đơn giản, dịch thuật là quá trình chuyển ngữ từ ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích để tạo thành văn bản mới. Sản phẩm sau khi dịch được gọi là văn bản dịch.

Ngành dịch thuật là gì?
Dịch thuật từ lâu đã được coi như một ngành nghề dành cho hầu hết các đối tượng học ngoại ngữ. Ngành dịch thuật được chia làm 2 loại là dịch viết (biên dịch) và dịch nói (phiên dịch).

Dịch viết (biên dịch) là hình thức dịch các loại văn bản như hợp đồng, hồ sơ, thư giới thiệu, nội quy, quy định, truyện, đề tài nghiên cứu,…

Dịch nói (phiên dịch) là hình thức dịch song song hoặc dịch đuổi cho một buổi nói chuyện, gặp mặt, hội nghị,… nào đó.

Giữa dịch viết (biên dịch) và dịch nói (phiên dịch) có điểm giống và khác nhau. Biên dịch chủ yếu làm trên bàn máy và có thể có nhiều tái bản dịch của nhiều tác giả. Người theo ngành biên dịch thường sẽ tìm kiếm các công việc dịch thuật online.

Ngược lại, phiên dịch chỉ có một sản phẩm duy nhất. Bản dịch đầu tiên cũng là bản dịch cuối cùng. Người đi phiên dịch luôn phải hoạt động nhiều và có cơ hội trải nghiệm nhiều thứ mới mẻ.

Tuy hình thức dịch thuật khác nhau nhưng giữa biên dịch và phiên dịch giống nhau về tính chất. Nghĩa là người học về chuyên ngành dịch thuật sẽ được đào tạo cả về dịch viết và dịch nói.

Ngành dịch thuật là gì?

Ngành dịch thuật đòi hỏi độ chính xác cao và tỉ mỉ. Lời văn truyền tải phải phù hợp với văn hóa của ngôn ngữ đích nhằm nổi bật thông điệp và ý nghĩa mà người nói, người viết muốn truyền tải.

Muốn làm việc trong lĩnh vực dịch thuật, bạn phải mở rộng năng lực ngoại ngữ của bản thân ở nhiều khía cạnh khác nhau. Ví dụ như kinh tế, chăm sóc sắc đẹp, xã hội, y tế,… Ngoài ra, việc nâng cấp mối quan hệ của bản thân bằng cách kết giao với những tiền bối trong ngành là điều cần thiết. Có như vậy thì cơ hội trải nghiệm công việc của bản mới được suôn sẻ và thuận lợi.

Người dịch thuật là gì?
Người dịch thuật là người làm việc trong lĩnh vực dịch nói chung. Biên dịch viên là người dịch viết và phiên dịch viên là người dịch nói.

Mỗi hình thức dịch thuật lại có vai trò khác nhau. Nhưng điều đặc biệt ở chỗ, biên dịch viên cũng có thể trở thành phiên dịch viên và ngược lại. Bởi 2 hình thức dịch thuật này đều được đào tạo song song trong quá trình học. Hơn nữa, năng lực ngoại ngữ cũng là yếu tố quyết định.

Bản chất của dịch thuật
Dịch thuật mang tính chuyên nghiệp
Đây được coi là yếu tố tiên quyết trong dịch thuật mà bất kì ai học ngôn ngữ cũng phải lưu tâm. Dù là biên dịch hay phiên dịch thì trong quá trình hành nghề phải cân nhắc việc dùng từ, đặt câu.

Quá trình dịch nói chung sẽ không đơn thuần như giao tiếp thường ngày mà mang tính chuyên môn cao. Do vậy, khi biên dịch các văn bản hành chính như đơn, thông báo, hợp đồng phải sử dụng các từ ngữ và cụm từ tinh gọn, dễ hiểu. Khi phiên dịch, ngoài khả năng truyền đạt đầy đủ thông tin thì lời nói phát ra cần chú ý đến hoàn cảnh.

Không có quy tắc đánh giá bản dịch
Ngôn ngữ thì không có giới hạn. Nên rất khó để đánh giá mức độ của một bản dịch bởi mỗi người có một phong cách dịch và khả năng diễn đạt khác nhau. Việc đánh giá bản dịch tốt hay chưa tốt là điều không chắc chắn mà chỉ dừng lại ở kết luận về câu, từ có phù hợp hay không. Điều quan trọng hơn cả là độ thông hiểu của người đọc và người nghe.

Quy tắc dịch thuật
Để bản dịch được mượt mà, người dịch cũng cần tuân thủ theo nguyên tắc cụ thể.

Biên dịch
Bước 1: Đọc lướt qua văn bản để nắm ý chính.
Bước 2: Gạch chân những từ chuyên ngành mới và tra từ điển.
Bước 3: Đọc kỹ từng câu để dịch.
Bước 4: Kiểm tra và chỉnh sửa lại bản dịch.
Phiên dịch
Bước 1: Trang bị kiến thức về lĩnh vực cần phiên dịch.
Bước 2: Nghiên cứu tài liệu trước buổi dịch.
Bước 3: Chuẩn bị bút, giấy take note.
Bước 4: Tập trung lắng nghe, take note từ quan trọng và dịch.

Kinh nghiệm đi dịch thuật công chứng
Thời gian dịch thuật công chứng
Trên thực tế, không có mốc thời gian cụ thể cho tất cả các bản dịch thuật công chứng bởi tùy thuộc vào độ ngắn, dài khác nhau mà thời gian cũng sẽ khác nhau. Thông thường, thời gian trung bình cho một bản dịch thuật là từ 2 – 3 ngày.

Điều kiện dịch thuật công chứng
Những người cần dịch thuật công chứng tài liệu, hồ sơ cần lưu ý những điều sau:

Mang đầy đủ hồ sơ gốc, bản gốc các tài liệu, văn bản cần dịch thuật công chứng (có đủ dấu đỏ và chữ kí của cơ quan chức năng).
Để quá trình dịch thuật công chứng diễn ra nhanh thì đối với thuật ngữ chuyên ngành hoặc từ viết tắt, người gửi cần đính kèm một bản chú thích.
Nếu người gửi đã có bản dịch thuật cũ trước đó thì cần đính kèm với tài liệu cần dịch để có thể đồng nhất về cách dịch.

Quy định về dịch thuật công chứng
Theo Điều 61 luật công chứng 2014, việc dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt để công chứng phải do người phiên dịch là cộng tác viên của tổ chức hành nghề công chứng thực hiện. Cộng tác viên phải là người tốt nghiệp đại học ngoại ngữ hoặc đại học khác mà thông thạo thứ tiếng nước ngoài đó. Cộng tác viên phải chịu trách nhiệm đối với tổ chức hành nghề công chứng về tính chính xác, phù hợp của nội dung bản dịch do mình thực hiện.

Quy trình dịch thuật công chứng
Quy định về dịch thuật công chứng được quy định theo Luật Công chứng năm 2014 và Nghị định số 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký, chứng thực hợp đồng, giao dịch. Trình tự, thủ tục công chứng bản dịch được quy định tại Điều 61 Luật Công chứng 2014 như sau:

Công chứng viên tiếp nhận bản chính giấy tờ, tài liệu cần dịch và tiến hành kiểm tra tài liệu cần dịch.
Giao cho dịch thuật là cộng tác viên của tổ chức mình thực hiện.
Dịch thuật viên thực hiện dịch thuật và ký vào từng trang bản dịch, sau đó công chứng viên ghi lời chứng và ký vào từng trang của bản dịch. Trong từng trang của bản dịch phải được đóng dấu chữ “Bản dịch” vào chỗ trống phía bên phải của trang giấy.
Các bản dịch phải được đính kèm với bản sao của tài liệu chính và đóng dấu giáp lai.
quá trình dịch thuật công chứng

Lưu ý:

Bản dịch sẽ không được sao y công chứng. Do đó, bạn nên ước lượng số lượng bản dịch cần dùng cho những thủ tục khác.
Sau khi nhận bản dịch, bạn nên kiểm tra lại thông tin và báo lại với dịch thuật viên nếu có sai sót xảy ra.

Công ty Luật TNHH Thiên Định cung cấp dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp. Khi có nhu cầu về dịch thuật, Quý khách đừng ngần ngại, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để nhận được sự tư vấn nhiệt tình nhất.